Praca fizyczna wiąże się z dużym obciążeniem organizmu. Ludzkie ciało ma ograniczone możliwości wysiłku, szczególnie jeśli chodzi o mięśnie i stawy. Zbyt długie pozostawanie w jednej, statycznej pozycji obciąża kręgosłup oraz naraża na urazy ścięgien i więzadeł. W związku z tym odpowiedni odpoczynek w trakcie dnia jest niezbędny dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników. W Polsce kwestię przerw reguluje Kodeks pracy, który precyzyjnie określa minimalny czas przeznaczony na regenerację. Ile przerwy przysługuje na 8 godzin pracy fizycznej? Jak to wygląda w przypadku 10 i 12-godzinnej zmiany? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule!
Spis treści:
Podstawowe zasady dotyczące przerw w pracy fizycznej
Zgodnie z art. 134 Kodeksu pracy, każdy pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo do przerwy, jeśli jego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. W takim przypadku przysługuje mu 15 minut przerwy wliczanej do czasu pracy. Oznacza to, że osoba pracująca fizycznie przez 8 godzin dziennie może przez kwadrans odpoczywać, nie przedłużając tym samym swojego dnia roboczego.
A ile czasu przerwy przysługuje na 10 czy 12 godzin pracy? W tak rozbudowanym systemie pracy przerwy muszą być zaplanowane tak, aby nie tylko spełniały wymogi prawne, ale również odpowiadały na fizyczne potrzeby organizmu, umożliwiając regenerację mięśni i zapobieganie urazom.
Jeszcze kilka lat temu nie miało znaczenia, czy pracownik pracuje 8,10,12 czy 16 godzin dziennie. W każdym z tych przypadków przerwa śniadaniowa wynosiła 15 minut. Nowelizacja Kodeksu pracy z kwietnia 2023 roku wprowadziła dodatkowe regulacje. Jeśli dobowy wymiar czasu pracy przekracza 9 godzin, pracownik ma prawo do drugiej 15-minutowej przerwy. W przypadku pracy trwającej dłużej niż 16 godzin przysługuje mu trzecia przerwa o takim samym wymiarze. Wszystkie te przerwy są wliczane do czasu pracy, co jest istotne szczególnie dla osób zatrudnionych w systemie zmianowym lub równoważnym.
Przeczytaj również: Zasady zatrudniania pracowników tymczasowych
Przerwy w pracy fizycznej a specyfika stanowiska
Praca fizyczna, ze względu na swoje zróżnicowanie, wymaga indywidualnego podejścia do kwestii przerw. Niektóre zawody, takie jak budownictwo czy górnictwo, wiążą się z ekstremalnym wysiłkiem, co może wymagać częstszych i dłuższych przerw.
Choć Kodeks pracy nie rozróżnia zasad udzielania przerw ze względu na rodzaj wykonywanej pracy (biurową lub fizyczną), to w praktyce niektóre zawody wymagają specjalnego traktowania. Art. 145 Kodeksu pracy wskazuje, że w przypadku pracy szkodliwej dla zdrowia, uciążliwej lub wykonywanej w monotonnym tempie, pracodawca może skrócić czas pracy lub wprowadzić dodatkowe przerwy. Dotyczy to np. osób pracujących w wysokich temperaturach, narażonych na działanie substancji chemicznych lub wykonujących zadania wymagające nadmiernego wysiłku.
Wykaz prac, które kwalifikują się do skrócenia czasu pracy, jest ustalany przez pracodawcę. Proces ten wymaga jednak konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, zgodnie z procedurami określonymi w artykułach 23711a i 23713a Kodeksu pracy. Dodatkowo pracodawca musi zasięgnąć opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Czy pracodawca może wydłużyć przerwy?
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, a konkretnie art. 141, pracodawca ma możliwość wprowadzenia dodatkowej, nieobowiązkowej przerwy w trakcie dnia pracy, która nie jest wliczana do czasu pracy. Ta przerwa, o maksymalnej długości 60 minut, może być przeznaczona na spożycie posiłku lub załatwienie osobistych spraw pracownika.
Decyzja o wprowadzeniu takiej przerwy leży w gestii pracodawcy, a jej warunki powinny być jasno określone w odpowiednich dokumentach. Jeśli w danym zakładzie pracy obowiązuje układ zbiorowy pracy lub regulamin pracy, to właśnie te dokumenty powinny zawierać informacje na temat tej dodatkowej przerwy. W sytuacji, gdy pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy ani nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy, warunki tej przerwy mogą być określone w umowie o pracę.
Przerwa w pracy fizycznej na Twoich warunkach
Prawo pracy gwarantuje pracownikom przerwę śniadaniową. Mimo to, przepisy te nie narzucają sztywnego schematu, dając pracodawcom szerokie pole do manewru w zakresie organizacji odpoczynku, szczególnie w zawodach wymagających intensywnego wysiłku fizycznego. Elastyczne dostosowanie przerw do specyfiki pracy pozwala na optymalne wykorzystanie tego czasu. Skorzystaj z tego!
Content Marketing
Studentka Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie SWPS w Warszawie. W IDEAL Work pracuje od 2019 roku. Pracę rozpoczęła w Dziale Rekrutacji.
Obecnie na stanowisku “Head of Social Media” zarządza strategią mediów społecznościowych, prowadzi zespół i monitoruje wskaźniki zaangażowania, by maksymalizować wyniki. Odpowiada za rozwój treści spójnych z wizerunkiem marki oraz dba o to, aby działania były zgodne z celami firmy. Śledzi najnowsze trendy, aby nasza obecność w mediach społecznościowych była świeża i skuteczna.
